Ritme en structuur creëren voor nieuw gedrag
- Jolien de Boer
- 1 okt
- 3 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 2 okt
Hoe vaak gebeurt het niet in organisaties: teams starten vol goede moed met afspraken over gedrag. We gaan elkaar beter informeren. We houden meer focus. We komen allemaal op tijd. En een paar weken later is alles weer naar de achtergrond verdwenen in de waan van de dag. En omdat er niets verandert, stapelen misverstanden en frustraties zich op. Niet omdat het niet belangrijk is, maar omdat nieuw gedrag ritme en structuur nodig heeft om een gewoonte te worden. Organisaties hebben vaak strak beleid, processen en rapportages voor inhoud en cijfers, maar nauwelijks een vaste structuur om te werken aan gedrag. Terwijl juist dat bepaalt of een organisatie écht vooruitkomt. Gedrag is niet iets dat je ernaast doet, het ís de motor. En net als een spier moet je het trainen. Zonder ritme en structuur blijft zelfs de beste intentie rondom gedrag een losse belofte.
Wat is ritme en structuur voor gedrag?
Met ritme en structuur bedoelen we één vast moment in de week waarin een team kort samen stilstaan bij hun gedrag. Heeft ons gedrag de afgelopen week geholpen om onze doelen of ambities te bereiken? Zo ja, hoe kunnen we er komende week meer van doen? Zo nee, wat doen we komende week anders? Een korte, gezamenlijke reflectie, als onderdeel van een bestaand werkoverleg.
Waarom ritme en structuur werkt bij gedrag
Nieuw gedrag ontstaat nooit in één grote sprong. Het groeit door kleine gedragingen die we steeds herhalen. Psychologisch onderzoek laat zien dat zulke herhaling nieuwe patronen in de hersenen vormt: wat eerst moeite kostte, wordt vanzelfsprekend. Er worden allerlei getallen genoemd, maar snel gaat het niet. Gemiddeld duurt het 66 dagen voordat een nieuwe gewoonte echt inslijt.
Door wekelijks samen te reflecteren, versterken teams dat proces. Het is net als trainen voor je favoriete sport: door regelmatig te oefenen word je er steeds een beetje beter in. In teams werkt dat net zo. Elke week een kleine stap maakt op lange termijn een groot verschil.
En er gebeurt nóg iets interessants: omdat teams wekelijks stilstaan bij hun gedrag leren mensen hier het goede gesprek over voeren en gaan ze door de week heen ook bewuster letten op hun gedrag. Het wordt bijna een sport om nieuw gedrag op te merken en samen te laten zien.
Duidelijk, maar niet verstikkend
Ritme en structuur roepen soms weerstand op. Alsof ‘regels’ de creativiteit of spontaniteit beperken. Maar bij gedrag werkt het juist anders. Een vast ritme geeft houvast en vertrouwen. Iedereen weet waar en wanneer er ruimte is om samen te kijken naar de manier van werken.
Daarbij ligt de focus niet op wat een individu goed of fout doet, maar op hoe het team als geheel samenwerkt: wanneer lukte het wel en wanneer lukte het niet. Je onderzoekt de patronen, niet de personen. Dat maakt het gesprek veilig:
Omdat er ook aandacht is voor wat wél lukt, groeit het vertrouwen en het vermogen om van elkaar te leren. In een organisatie die ritme en structuur omarmt, wordt werken aan gedrag geen extra taak, maar een gezamenlijke kracht die steeds sterker wordt.
Gedrag is geen project
Veel organisaties behandelen gedrag nog als een tijdelijk project: er komt een kick-off, een rapport, misschien een evaluatie… en daarna dooft het uit. Terwijl gedrag per definitie iets van elke dag is.
Ritme en structuur maken dat mogelijk: ze tillen gedrag uit de sfeer van eenmalige trajecten en maken het onderdeel van de dagelijkse manier van werken. Net zo normaal als het bijhouden van cijfers of het uitvoeren van processen. Wanneer dat eenmaal is ingebed, ontstaat er een nieuwe dynamiek. Dat is duurzame gedragsverandering: van binnenuit.
Ritme als motor voor vernieuwing
Ritme en structuur zijn meer dan alleen hulpmiddelen: ze zijn een strategie voor vernieuwing. Teams leren zichzelf steeds beter begrijpen en daar het menselijke gesprek over te voeren. Doordat ze ontdekken en bespreken welk gedrag hen wel en niet helpt, ontstaan er ook betere inhoudelijke keuzes. Zo ontstaat ruimte voor experiment en verbetering, terwijl het dagelijkse werk doorgaat.
Van intentie naar vanzelfsprekend
Stel je eens voor wat er gebeurt als alle teams in een organisatie wekelijks kort reflecteren op gedrag... Hoeveel energie, eigenaarschap en helderheid zou dat opleveren? Dát is de kracht van ritme en structuur rondom gedrag. Het maakt nieuw gedrag niet alleen mogelijk, maar uiteindelijk vanzelfsprekend. Ritme en structuur creëren voor nieuw gedrag is één van de vier bouwstenen om als organisatie sterker te worden van binnenuit. Nieuwsgierig naar de andere drie? Lees dan ook: Gedrag is het grootste onbenutte vermogen van organisaties.
