Hoe ga je om met weerstand? Die vraag wordt ons regelmatig gesteld. Meestal vanuit de wens om het te voorkomen of verhelpen. Niet zo gek. Weerstand is niets anders dan verzet. Verzet tegen een voorstel, idee, persoon, locatie… Je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt er weerstand bij voelen. De meeste mensen zijn daar huiverig voor: weerstand voelt vervelend en ongrijpbaar. Het is dus heel normaal dat je het mogelijk liever wil voorkomen, verhelpen of bestrijden.
Weerstand is de bedoeling
Herken je dat bij jezelf of bij mensen in je omgeving? Houd je in dat geval goed vast, want wij geloven het omgekeerde: weerstand is de bedoeling. Het is de brandstof die je nodig hebt om iets te laten slagen. Het geeft namelijk informatie. Heel veel informatie zelfs. Achter alles wat mensen zeggen of doen, zit een positieve intentie. Hoe rot het soms ogenschijnlijk ook wordt gebracht.
Hoe ga je om met weerstand? | Stappenplan
Het kan dan allemaal wel brandstof en de bedoeling zijn, maar hoe dan? Met deze drie stappen kun je mogelijk een stuk meer met de weerstand die je tegenkomt..
Stap 1: Waar probeert iemand aandacht voor te vragen?
Je eerste stap is: vraag je steeds af waar iemand aandacht voor probeert te vragen. Ga met die mindset elk gesprek in. Wat is er belangrijk voor deze persoon? Die informatie kun je namelijk vóór je laten werken. Omarm het! Het helpt je om je plannen aan te scherpen of te verbeteren.
Stap 2: Om wat voor weerstand gaat het en wat heb jij te doen?
Het ene 'verzet' is het andere niet. Weerstand verloopt altijd in dezelfde vijf fasen. Zo voorspelbaar als wat! Maaike Thiecke en Bianca van Leeuwen schreven er met hun Systemisch Transitiemanagement een weergaloos boek over:
Fase 1: gebrek aan urgentie. De eerste fase van weerstand is gebrek aan urgentie. Er mist gevoel dat er beweging moet komen. Mensen denken dat ze er wel onderuit komen. Dat het wel overwaait. Mensen voelen nog niet een duidelijke noodzaak of brandende ambitie. Heb je te maken met weerstand in deze fase? Het kan even duren voor de boodschap doorkomt. Zorg dat je ‘m blijft herhalen.
Fase 2: niet willen loslaten. Is de urgentie helder? Dan krijgen je mensen zicht op wat ze mogelijk gaan verliezen. Soms is dat letterlijk (je baan, je leaseauto, je collega), soms figuurlijk (een bedrijfscultuur met andere normen en waarden). Dat kunnen mensen niet altijd even gemakkelijk loslaten. En dat is ook begrijpelijk. Hoe ga je ermee om? Erkennen tot je erbij neervalt. Geef toe dat er pijn is. Hou op met beloven dat het leuk is of gaat worden.
Fase 3: niet weten. Hier is de oude zekerheid weg, terwijl de nieuwe situatie er nog niet is. Alles is onzeker. Mensen verlangen terug naar wat er was. Zelfs als dat een slechte situatie was. Alles is beter dan niet weten waar je aan toe bent. Je herkent het aan het feit dat er heel veel vragen worden gesteld. En hoe meer antwoorden je geeft, hoe meer vragen er worden gesteld. Wat heb je te doen? Stop met antwoorden geven. Herhaal je boodschap en vraag mensen om na te denken over oplossingen.
Fase 4: creatie. Hier gaan mensen nieuwe dingen proberen. Er is weer energie en hoop. De weerstand zit hier bijna verstopt: soms is het voor mensen spannend om nieuwe dingen te proberen uit angst dat het niet goed (genoeg) is. Hier kun je uitleggen dat het volstrekt nodig is om dingen uit te proberen. Ook als dat de helft van de tijd tot niets leidt. Het is belangrijk om te leren van fouten. Geef eventueel kaders aan waarbinnen mensen mogen experimenteren.
Fase 5: nieuwe situatie. Het begint te wennen. Er ontstaat vertrouwen en trots. Geef het goede voorbeeld. Beloon gewenst gedrag met waardering en complimenten. Vier de successen!
Bepaal met welke fase jij te maken hebt. Daarmee weet je ook beter wat je eraan doen. En wat niet.
Stap 3: Durf een goed gesprek te voeren
De enige manier om achter al deze informatie te komen, is een gesprek aangaan. Niet iemand aanspreken, maar samen het onderwerp bespreken. Wat daarbij helpt, is het stellen van open vragen. Het soort vragen dat start met wie, wat, waar, waarom, wanneer en hoe. Bijvoorbeeld: waarom is dit voor jou zo belangrijk? Of: wat maakt dat je er tegenop ziet? Door zulke vragen komen jouw gedachten en die van de ander op tafel. Het kan zomaar zijn dat je je in elkaars verhaal kunt herkennen. Vaak ontstaat er opluchting, omdat je voelt dat je niet de enige bent. Dat maakt de weerstand kleiner of de oplossing beter.
De toon maakt de muziek
Zoals met alles: de toon maakt de muziek. Deze stappen werken alleen als je oprecht nieuwsgierig bent naar wat er speelt en daar ook iets mee doet. Zoek je een quick fix of een trucje om vooral snel weer door te kunnen? Dan kun je je de moeite besparen. Wie zich voor z’n gevoel 'voor niets' kwetsbaar heeft opgesteld, weet een volgende keer wel beter.