Werkdruk verlagen: wat is werkdruk en oorzaken van werkdruk?
Wat is werkdruk
Om werkdruk te verlagen is het belangrijk om te begrijpen wat werkdruk is. De definitie van werkdruk omvat onder meer dat de balans tussen de werkbelasting en de belastbaarheid van de werknemer is verstoord. Een te hoge werkdruk of werkstress kan ervoor zorgen dat mensen overspannen raken, wat vervolgens kan leiden tot ziekteverzuim en langdurig uitvallen. Wanneer werknemers langdurig te maken hebben met hoge werkdruk ervaren ze niet alleen een hoge mate van stress, maar kunnen ze ook gedemotiveerd raken om de taken uit te voeren.
Het verschil tussen werkdruk en werkstress
De termen werkdruk en werkstress worden vaak door elkaar gebruikt. Werkdruk heeft betrekking op de taakeisen binnen het werk. Hierin zijn twee factoren te onderscheiden: kwalitatieve en kwantitatieve taakeisen. Onder kwalitatieve taakeisen valt de moeilijkheidsgraad en emotionele belasting van het werk. Kwantitatieve taakeisen hebben betrekking op werktempo en de omvang van het werk. Wanneer mensen langdurig te maken hebben met hoge werkdruk, kunnen ze werkstress krijgen. Dit kan vervolgens leiden tot lichamelijke of psychische klachten waardoor mensen niet meer in staat zijn om hun werk goed uit te voeren.
Gevolgen van werkdruk
Het is in veel gevallen cruciaal om werkdruk te verlagen, want te hoge werkdruk kan leiden tot klachten en verzuim, maar ook tot minder productie of ontevreden klanten. Uit de monitorarbeid van TNO1 blijkt dat 37% van het arbeidsgebonden verzuim wordt veroorzaakt door psychosociale arbeidsbelasting (PSA), en dan vooral door werkdruk. Dat zijn 11 miljoen werkdagen en dit kost werkgevers 3,1 miljard euro.
Wat zegt de wet over werkdruk
'Mijn werkgever doet niets aan werkdruk' is een veel gehoorde klacht. Volgens de Arbowet (artikel 3, lid 2) moet je als werkgever ervoor zorgen dat de psychosociale arbeidsbelasting op het werk niet te hoog wordt. Dat kan komen door te hoge werkdruk, maar ook door agressie, intimidatie en seksuele intimidatie op het werk. Volgens de wet ben je als werkgever verplicht de volgende maatregelen nemen:
-
Het risico op hoge werkdruk in kaart brengen en te hoge werkdruk voorkomen.
-
Een plan van aanpak opstellen om problemen met te hoge werkdruk tegen te gaan.
-
Je medewerkers vertellen welke maatregelen er zijn om te hoge werkdruk te voorkomen.
Doet je dit als werkgever niet, of onvoldoende? Dan overtreedt je de wet. De Inspectie SZW (Arbeidsinspectie) controleert dit.
Wat zijn oorzaken van werkdruk
Oorzaken van werkdruk zijn onder te verdelen in werkinhoud, werkcontext en persoonlijke omstandigheden.
Inhoud van het werk als oorzaak van werkdruk (werkinhoud)
-
Mensen hebben te weinig tijd voor het uitvoeren van opdrachten en/of taken.
-
Doordat mensen te veel taken hebben, is het niet mogelijk om het werk binnen de tijd af te krijgen.
-
De taken sluiten niet aan op de ervaring of het opleidingsniveau van de mensen.
-
Mensen hebben te maken met (te) zware verantwoordelijkheden.
-
De situatie op het werk is (een lange tijd) hectisch.
-
Mensen hebben te weinig inspraak in hoe men het werk uitvoert.
-
Er is onduidelijkheid over wat er van mensen wordt verwacht.
-
Er is sprake van onderbezetting.
Omstandigheden op het werk als oorzaak van werkdruk (werkcontext)
-
Er is onduidelijkheid over het toekomstperspectief van functies en afdelingen.
-
Mensen krijgen te weinig steun van collega's en/of leidinggevenden.
-
Er is sprake van conflicten met leidinggevenden of collega’s.
-
Weinig kunnen pauzeren tussen het werken door.
-
Moeilijk of geen verlof kunnen opnemen.
-
Pesten, intimidatie en discriminatie op de werkvloer.
Persoonlijke omstandigheden als oorzaak van werkdruk
Uiteraard dragen persoonlijke omstandigheden ook bij aan werkdruk. Mensen vinden het moeilijk om ‘nee’ te zeggen tegen verzoeken van leidinggevende of collega’s. Of zijn (te) perfectionistisch in de taken die ze uitvoeren. Toch kan dit een vermomming zijn van de teamdynamiek: het is mogelijk not-done om 'nee' te zeggen tegen verzoeken ("want iedere klant of cliënt of burger verdient toch de aandacht?") of blijven belangrijke besluiten die het werk beïnvloeden uit.
Daarnaast kunnen er privéproblemen spelen die veel van de tijd en aandacht opeisen van iemand terwijl er weinig of geen ruimte is om (zorg- of calamiteiten) verlof op te nemen. Ook al zou je kunnen zeggen dat dit een persoonlijk probleem is van de medewerker in kwestie, er komt wel extra druk bij de collega's terecht. Helemaal wanneer er uitval bij komt kijken: dan is het plots direct het probleem van de achterblijvers. Daarom is het ook zo belangrijk om werkdruk als team te verlagen.
Meer weten over hoge werkdruk verlagen?
Informatie ook vanuit bron: Veilig & Gezond Werken van het FNV